In zijn nieuwe boek Leading with happiness richt Alexander Kjerulf zich op leidinggevenden. Hoe kunnen zij in hun functie geluk verspreiden? De Deense CEO van Whoohoo.inc vertelde erover op het evenement Happy People Better Business in Eindhoven.
‘Dé taak van leiders in organisaties is het geluk in de wereld verhogen’, stelt Kjerulf. ‘Wie dat niet doet, is verkeerd bezig.’ Daarmee positioneert hij zich recht tegenover econoom en Nobelprijswinnaar Milton Friedman, die in 1970 in New York Times Magazine zei dat het enige doel van bedrijven is om meer winst te maken. ‘Daarmee introduceerde Friedman het concept aandeelhouderswaarde. Ons idee van bedrijven is hiermee blijvend veranderd. Het is onmogelijk om de invloed van dit artikel te overschatten’, zegt Kjerulf. ‘Nog steeds is aandeelhouderswaarde het hoogste doel van veel bedrijven. Maar dat idee is verkeerd en schadelijk en dat moeten we bestrijden.’
“The business of business is not business. The business of business is happiness.” – Alexander Kjerulf
Leiders hebben extra veel invloed op andere mensen. Om het belang daarvan te onderstrepen, haalt Kjerulf de Deense filosoof Knud Ejler Løgstrup aan. Elke keer dat je te maken hebt met anderen, heb je een deel van hun leven in je handen, aldus Løgstrup. Dat kan klein zijn: een emotie, enthousiasme of juist een afkeer. Maar het kan ook enorm zijn, zelfs zo groot dat iemands slagen of falen aan jou is.
‘Beïnvloed mensen op een positieve manier’, roept Kjerulf leiders op. Dat kunnen ze volgens hem op vier manieren doen: door te zorgen voor hun eigen geluk, voor dat van hun werknemers, dat van hun klanten en tenslotte het geluk van de wijdere wereld.
Gelukkige leiders
Virgin-baas Richard Branson verloor eens een weddenschap met zijn ‘rivaal’ Tony Fernandes, eigenaar van AirAsia. Als tegenprestatie zou Branson verkleed als stewardess drankjes rondbrengen op een AirAsia-vlucht. Sportief als hij was deed hij dat niet alleen; hij én de passagiers hadden ook nog de grootste lol.
Dit voorbeeld laat zien waarom Branson zo’n gelukkige leider is, vindt Kjerulf. ‘En het is misschien makkelijk om gelukkig te zijn als je miljardair bent en een eigen tropisch eiland bezit. Maar van succes word je niet gelukkig’, zegt Kjerulf. ‘Het is andersom: door gelukkig te zijn, heb je een grotere kans op succes. Bovendien: als je zelf niet gelukkig bent, hoe wil je dan anderen gelukkig maken?’
Dus, adviseert Kjerulf, ‘be happy and show it’. Hij vervolgt: werk niet te veel, wees dankbaar en werk voor een doel dat groter is dan jezelf. ‘Mensen met een intrinsieke motivatie voor hun werk, zijn gelukkiger dan mensen die het doen voor wat ze ervoor terugkrijgen.’
Gelukkige werknemers
Benjamin Zander is niet het prototype dirigent. Hij is niet streng en autoritair en leidt zijn orkest – het Boston Philharmonic – niet op basis van discipline en angst. Nee, hij zorgt ervoor dat zijn orkestleden gelukkig zijn, alles willen geven en energie uitstralen. Pas als hij allemaal stralende ogen om zich heen ziet, weet hij dat het orkest op zijn best is.
‘Je maakt werknemers niet gelukkig met voordeeltjes als gratis massages, een kerstbonus of een hip kantoorinterieur’, zegt Kjerulf. ‘Waarmee wel? Met resultaten en relaties. Dus het gevoel dat je iets bijdraagt of bereikt met je vaardigheden en dat wat je doet wordt gezien en gewaardeerd.’
Een mooi voorbeeld is het bedrijf Next Jump, vindt Kjerulf. Dat zet niet de best presterende werknemers in de spotlights, maar de mensen die collega’s helpen hun werk te doen. Het bedrijf reikt hier zelfs jaarlijks een prijs voor uit. ‘Het is prachtig wat collega’s over de winnaars zeggen. Bijvoorbeeld dat iemand altijd geduldig is als je iets niet snapt, of dat hij altijd een luisterend oor biedt. Door elkaar complimenten te geven, bouw je waardevolle relaties op.’
Geef positieve feedback, vier successen, bedank en complimenteer je teamleden en zorg dat ze zich daadwerkelijk gezien en gewaardeerd voelen, adviseert Kjerulf leidinggevenden. ‘Dan komen de resultaten vanzelf.’
Gelukkige klanten
Kjerulf gaat niet voor tevreden klanten, dat vindt hij lang niet ambitieus genoeg. Hij wil gelúkkige klanten. Hoe zorg je daarvoor? Een manier is door ze te verrassen met iets extra’s. Als voorbeeld noemt hij de koffie- en broodjeszaak Pret A Manger. Bij deze keten hebben ze geen spaarkaarten waarmee ze de klant belonen met een gratis koffie. Werknemers bepalen zélf wie en wanneer ze een gratis koffie aanbieden. ‘Dit hebben ze helemaal zelf in de hand. Dit geeft werknemers autonomie en maakt klanten écht blij.’
Een andere manier om klanten gelukkig te maken is door gewoon ‘het juiste’ te doen voor ze. Kjerulf vertelt over een kleine bank in Denemarken die klanten adviseert over beleggingen. De Middelfart Sparekasse is redelijk behoudend, waardoor de schade tijdens de financiële crisis relatief klein was. Toch bleek één fonds malafide te zijn. De bank vond dat ze haar klanten een slechte dienst had bewezen door ze te adviseren hierin te investeren. En hoewel de bank geen wettelijke verantwoordelijkheid had voor het verloren geld, heeft ze het verlies van al haar klanten – totale waarde: 3,5 miljoen euro – volledig gecompenseerd.
Gelukkige wereld
Lang niet alle bedrijven hebben een echte visie. Een wijdverbreid misverstand is dat ‘de beste willen zijn in wat we doen’ een visie is, zegt Kjerulf. ‘Maar dat is een doelstelling. Een visie gaat veel verder dan je eigen bedrijf en zegt iets over een doel dat groter is dan jezelf. En een goed hoger doel heeft uiteindelijk altijd met geluk te maken. Waarom? Happiness is the ultimate “why”.’
Als voorbeeld noemt Kjerulf ijsfabrikant Ben&Jerry’s, die als doel heeft om voorspoed te creëren voor iedereen die te betrokken is bij het ijs – van boeren en leveranciers tot medewerkers en klanten. Zo opereert het bedrijf zo duurzaam mogelijk om zo min mogelijk negatieve impact op het milieu te hebben.
Goede leiders creëren geluk op alle vier de niveaus: voor zichzelf, voor medewerkers, voor klanten en voor de wijdere wereld. Het goede nieuws is volgens Kjerulf: dit kun je leren. Maar dat moet je wel wíllen.
