Yuri Scharp is promovendus aan de Erasmus Universiteit, waar hij onderzoek doet naar playful work design.
De podcast is te beluisteren op Soundcloud.
Wat is playful work design?
“Dat is het speels benaderen en uitvoeren van taken om die leuker en uitdagender te maken. In de literatuur wordt onderscheid gemaakt tussen twee soorten spel. Je hebt ludiek spel, waarbij humor en fantasie een rol spelen. Het is minder gestructureerd en het doel is om te blijven spelen. Agonistisch spel gaat over het creëren van uitdaging door het gebruik van doelen en regels. Wij kijken niet zozeer naar spelactiviteiten op zich, maar naar het toevoegen van spel aan activiteiten. Veel mensen doen dit al in het dagelijks leven. Bijvoorbeeld door humor te gebruiken in een gesprek, of door tijdens je fietstocht van je werk naar huis anderen proberen in te halen. Daardoor wordt zo’n activiteit leuker en uitdagender. Wij kijken naar de toepassing van die technieken bij werkactiviteiten. Daar zijn ook veel voorbeelden van. Zo is er een bekend filmpje van een steward van Southwest Airlines die zijn verhaal over flight safety in de vorm van een rap deed. Zo maakt hij die taak leuker voor zichzelf én de passagiers. Uitdaging creëer je door de competitie aan te gaan met je voorgaande prestaties. Dat gebeurt bijvoorbeeld in de sales.”
Wanneer zou je playful work design kunnen toepassen?
“Een taak die van zichzelf al superleuk en uitdagend is, hoeft niet met speelse elementen nóg leuker te worden gemaakt. Het echte verschil maak je bij taken die van zichzelf minder leuk en uitdagend zijn, waarbij je je sociaal geïsoleerd voelt of waar je conflict ervaart. Als je daar playful work design inzet, kun je je eigen bevlogenheid vergroten. Toen ik ooit een bijbaantje had op een vakantiepark, moest ik elke ochtend van 7 tot 12 uur afval prikken. Ik maakte er een spelletje van om te voorspellen in welk gebied het meeste afval zou liggen. Toen ik als kassamedewerker werkte, maakte ik er een spel van om elke klant te laten lachen. Dat maakte het uitdagender en leuker voor mezelf. Ik creëerde variatie in repetitief werk. Zo kun je dat bij elke taak doen.”
“Playful worksdesign kan zorgen voor meer bevlogenheid, meer creativiteit, hogere productiviteit en bereidheid om collega’s vaker te helpen.”
Wat levert het medewerkers en organisaties op?
“Een toegenomen bevlogenheid, dat laten de meeste onderzoeken zien. Maar ook een toegenomen creativiteit, productiviteit en bereidheid om collega’s vaker te helpen.”
Wat is het belang van playful work design?
“Voorheen werd spel gezien als niet serieus, iets wat afbreuk zou doen aan werken. Die negatieve connotatie komt onder meer voort uit de protestantse werkethiek. Door onderzoek naar gamificatie worden de positieve kanten van spel steeds meer belicht. Gamificatie wordt steeds vaker toegepast door organisaties en in het onderwijs. Vaak gebeurt dat top-down. Wij kijken vanuit de organisatiepsychologie naar een bottom-up benadering, dus hoe werknemers die spelelementen zelf kunnen toepassen. Het doel is om je werk leuker en uitdagender te maken, zodat je meer bevlogenheid ervaart tijdens je taken.”
Wat voor onderzoek heb je zelf gedaan naar playful work design?
“Normaal gesproken wordt in onderzoeken gewerkt met zelfrapportages waarin deelnemers vertellen hoe creatief of bevlogen ze zijn. De vraag is natuurlijk of anderen dat ook zo ervaren. Daarom heb ik voor mijn onderzoek deelnemers gekoppeld aan collega’s, zodat je met meer vertrouwen kunt zeggen dat er een causaal verband is. In het onderzoek vulden werknemers eerst in hoe speels zij te werk gingen. Twee weken later vroegen wij hun collega’s om de deelnemers te beoordelen op hun creativiteit, bevlogenheid en inzet.”
Kregen deelnemers opdrachten om hun werk speelser te maken tijdens de onderzoeksperiode?
“Nee, zij mochten dat zelf bepalen. Wij vroegen alleen in hoeverre zij hun werk leuker en uitdagender maakten door speelse elementen te gebruiken.”
Wat waren de resultaten?
“Als werknemers zeggen dat ze speels te werk gaan, hangt dat samen met een hogere beoordeling van collega’s op het gebied van creativiteit, bevlogenheid en prestaties. Ook zeiden collega’s dat de deelnemers informeel leerden: dat ze tijdens hun taken hun kennis probeerden uit te breiden. Tegelijkertijd ontdekten we ook iets over de mogelijke negatieve consequenties van speels werken. Er wordt vaak gevreesd voor dat werknemers niet kunnen stoppen met werken omdat het zo leuk is, of dat de speelse elementen juist afleiden en dat er minder werk wordt verzet. Tussen die aannames en playful work design hebben wij geen verband gevonden in ons onderzoek.”
Heeft playful work design dan alleen positieve associaties?
“In ons onderzoek zagen wij alleen positieve consequenties. Maar er is meer onderzoek nodig voordat we echt conclusies kunnen trekken.”
Wat als je het merendeel van de taken in je baan niet leuk vindt? Kun je dan ook bevlogener worden met playful work design of kun je dan beter een andere baan zoeken?
“Playful work design is bedoeld om taken leuker te maken. Maar als je je functie niet leuk vindt, kun je beter kijken naar job crafting, waarbij je het takenpakket zelf aanpast. En als dat niet lukt omdat je echt niet op je plek zit, kun je misschien toch beter naar een andere baan kijken.”
Hoe kunnen organisaties hun medewerkers stimuleren om playful work design in te zetten?
“Playful work design is te trainen. Organisaties kunnen een workshop of training organiseren op dit gebied. Daarbij is het belangrijk dat werknemers op vrijwillige basis deelnemen. Vrijwilligheid is een kernelement van spel. Als je wordt geforceerd om bijvoorbeeld humor toe te passen, is het niet meer leuk. Laat werknemers tijdens zo’n workshop ook ervaringen uitwisselen over hoe ze zelf playful work design toepassen. Voor elke taak zijn er verschillende manieren om die leuker of uitdagender te maken. Zo kunnen ze elkaar inspireren. Medewerkers kunnen er ook op eigen initiatief mee aan de slag. Begin gewoon en kijk wat er gebeurt. Misschien lukt het niet direct, maar zie playful work design als een vaardigheid waar je steeds beter in kunt worden. Dat proces kun je ook weer speels benaderen. Maak er een spel van om steeds beter te worden in playful work design!”