Korte versie van een artikel van Nura Rutten op nieuworganiseren.nu, april 2016. Advokatenkantoor Bruggink & Van der Velden doet het Semler-stijl: Geen hiërarchie, vertrouwen in plaats van controle en een werkweek van maximaal vier dagen.
Tien jaar geleden begonnen Sjoerd van der Velden en Harm Bruggink het kantoor vanuit de ideologie van de Braziliaanse ondernemer Ricardo Semler. Geen hiërarchie, vertrouwen in plaats van controle en een werkweek van maximaal vier dagen. Nu, tien jaar verder, zijn ze flink gegroeid en blijven ze kijken naar wat er nodig is om een kantoor te zijn waar ook plaats is voor de persoon. Autonomie, vakmanschap, en nu ook zingeving, staan centraal.
Iedereen ondernemer
Bij BvdV is iedereen ondernemer. Zo’n basissysteem betekent niet dat iedereen z’n eigen hachje moet redden, maar dat iedereen meedraait in de winst, en in de kosten. Een heldere uitleg van de formule is hier te vinden. Maartje Mathijsen werkt nu zes jaar bij BvdV. “Het is voor ons belangrijk dat de kosten laag blijven, maar wel op een manier dat dingen die we belangrijk vinden, ook wel wat mogen kosten. Zoals een pand in de binnenstad en het volgen van opleidingen en cursussen. Hier mag niet op beknibbeld worden. Dat beslissen we met z’n allen.”
En met z’n allen, betekent ook echt met iedereen. Als er een beslissing wordt gemaakt, zitten er dertig mensen aan tafel, ook ondersteunende medewerkers. Bijvoorbeeld als het gaat over het uurtarief, of thuiswerken. Mathijsen: “Het klinkt altijd een beetje heilig, we beslissen met z’n allen. Maar het werkt wel. Je hebt zo ook nauwelijks concurrentie met elkaar.” Van der Velden vult aan: “Bij andere kantoren is het vaak een rat race. Van de mensen die wij aannemen is het de bedoeling dat ze blijven en over een x aantal jaar aandeelhouder zijn. Of Maartje aandeelhouder kan worden, hangt niet af van anderen. Alleen van Maartje. Je hoeft niet naar anderen te kijken.” En een aandeelhouder kan je maar maximaal dertien jaar zijn, zodat mensen zich niet druk kunnen gaan maken of er plek voor ze is bovenaan de piramide.
Gewoon fijn
En wat is het mooiste wat ze hebben bereikt in de afgelopen jaren? Van der Velden: “Het is voor ons zo gewoon. Je moet dan echt even stilstaan en om je heen kijken en denken: dat is gaaf.” Mathijsen beseft ook niet altijd hoe fijn het eigenlijk is. “Ik geef wel eens lezingen over ons systeem. Dat is ook een raar iets. Dan merk je aan de vragen en de reacties van de mensen dat je er helemaal niet bij stil staat dat het bij ons zo werkt. Ik vind het ook wel een succes dat we weinig verzuim hebben. Het is ook gewoon een fijne omgeving.”
Autonomie en loslaten
Vasthouden aan autonomie betekent de controle laten gaan, terwijl je wel samen beslissingen wil nemen. Dat kan lastig zijn, erkent Van der Velden. “Als je groter wordt kun je twee dingen doen, je kan weer in oude patronen vervallen en controle proberen te krijgen op de situatie of het nog meer loslaten. We kiezen voor het laatste door zelfbenoemde teams gewoon nog meer vrijheid te geven. Het is ook een uitdaging waar we nu voor staan. Hoe zorg je er nou voor dat die democratische beslissingen geen Poolse landdag wordt? Dat je niet eindeloos aan het vergaderen bent.”
Zingeving en de buitenwereld
Zingeving neemt de laatste jaren steeds meer een belangrijke plek in. Sinds enige tijd is BvdV een B Corp en hebben ze zich zo ook meer formeel gebonden aan ethische kwesties. Ze beginnen andere vragen te stellen. Mathijsen: “ Wat doen we naar buiten? Wat doen we vóór buiten? Wat vinden wij belangrijk? We zijn steeds meer met ethiek bezig. Het is niet meer alleen, ‘welke klant wil ons’, maar ook ‘wat voor klanten willen wij eigenlijk? Nieuwe vragen voor een ander perspectief op de organisatie.
Zingeving gaat niet alleen over klanten, maar vooral over de verhouding tussen werk en privé. Van der Velden: “Ik heb jarenlang zo gewerkt: privé is privé, werk is werk. Die balans is belangrijk, want je moet niet te hard werken en thuis kun je ontspannen en normaal doen. Eigenlijk is dat raar. Het zou volgens mij gezonder zijn dat wat je privé vindt, ook meeneemt naar kantoor, en andersom. Waarom zou je op het kantoor anders in het leven staan dan privé? Er zijn veel mensen die zo schizofreen hun werk uitvoeren.”
Bruggink & Van der Velden als werkgever
In het begin was BvdV niet zo populair en werd er een beetje argwanend naar gekeken. Van der Velden: “Het was volgens sommigen een socialistisch experiment voor een commercieel advocatenkantoor en die combinatie vond men wat raar. Maar als je in de NRC staat, of het FD, dan denken mensen, het is kennelijk toch een serieuze partij. Dit soort dingen maken het veel makkelijker, ook om talent aan te trekken. En je kan hier ook veel. Vanaf dag één heb je net zo veel zeggenschap als de oudste aandeelhouder.”
De bedoeling van de advocatuur
Daarnaast hebben ze nog een interessante, en dappere, overtuiging. Van der Velden: “Je zou jezelf eigenlijk overbodig moeten willen maken. Jezelf opheffen is het grootste succes wat je kunt behalen.” Mathijsen legt uit: “Ik ben er serieus mee bezig om een ander soort advocaat te zijn. We willen het beste voor een cliënt en dat betekent vaak juist niet naar de rechtbank gaan. Ik ga nu steeds meer naar conflictbeheersing kijken. Wat is er nou écht belangrijk voor de cliënt, hoe kunnen we de angel eruit krijgen en zo toch softer de winsituatie bereiken?
Van der Velden is zich wel bewust van de aparte positie van hun advocatenkantoor, maar ziet vooral een mooie toekomst. “Je bent natuurlijk wel gekke Henkie als je dit zegt. Advocaten leven immers van wantrouwen. Ondernemers gaan echter in beginsel meer uit van vertrouwen. Ze hebben meestal vertrouwen in de partij met wie ze zaken willen gaan doen. Als je het als advocaat goed wil doen, kan het op een andere manier. Hoe dat moet, dat weten we nog niet precies, maar daar zijn we in elk geval wel over aan het nadenken en daar komen we met zijn allen vast uit.”
Lees hier het gehele artikel
