Waarom geluk bij bijna alle bedrijven op de agenda staat

Dit (ingekorte) artikel over geluk op de werkvloer is geschreven door Dominique Haijtema en in december 2015 (in zijn geheel) verschenen in Management Team.

Geluk blijkt een serieuze zaak. Het ‘gelukkigste congres van Nederland’ was onlangs in een mum van tijd uitverkocht. Voormalige topbestuurders als Bert van Dam (The Phonehouse) en Bart de Bondt (ceo van ING Insurance België) richten bedrijven op als ‘Multiply Happiness’ en ‘The Happy Wave’ en schrijven bestsellers over geluk als belangrijke voorwaarde voor zakelijk succes. Ook Kamer van Koophandel-bestuurder Rob Coolen scoorde recent met zijn boek ‘Werkgeluk!’, net als voormalig manager Patrick van Hees deed met zijn ‘De geluksprofessor’.

CHIEF HAPPINESS OFFICER
En dan zijn er nog tal van bedrijven als online kledingwinkel Zappos die een ‘chief happiness officer’ hebben benoemd om het geluk van hun werknemers te bevorderen, een voorbeeld dat inmiddels door veel bedrijven in Nederland gevolgd wordt. Conclusie: geluk is ongetwijfeld een van de hotste topics in het Nederlandse zakenleven. Hoe is dat zo gekomen? En ook belangrijk: worden we er echt gelukkiger van?

EEN GELUKKIG LEVEN
De belangstelling vanuit het bedrijfsleven voor het onderwerp ‘Geluk’ is inderdaad de laatste jaren sterk stijgende, beaamt Guy van Liemt (foto rechts), directeur van EHERO, oftewel de ‘Erasmus Happiness Economics Research Organisation’, een multidisciplinair kennis- en onderzoeksinstituut van de universiteit in Rotterdam. Van Liemt verzorgt onder meer de leergangen ‘Het rendement van geluk’ en de masterclass ‘Grondslagen van Geluk’ voor bestuurders. Ook deze raken steeds sneller volgeboekt, zegt hij. ‘Er verschijnen meer publicaties en onderzoeken over geluk. Dat maakt duidelijk dat wij in de Westerse wereld beseffen dat de mogelijkheid bestaat een gelukkig leven te leiden. We hebben tenslotte steeds meer keuzevrijheid en invloed op ons geluk.

MARKTAANDEEL ROBIJN
Ook vervalt volgens hem vaker de scheiding tussen werk en privé – we willen thuis niet iemand anders zijn dan op het werk – en vragen steeds meer bestuurders zich openlijk af wat zij nu eigenlijk achterlaten als persoon en als organisatie. ‘Paul Polman van Unilever (foto) zei in een interview: als ik in mijn graf lig, gaat echt niemand zeggen: die heeft het marktaandeel van Robijn verhoogd.’
HOE GAAT HET THUIS?
Zeker de jongere generatie werknemers wil meer voldoening en zingeving in het werk. En ja, dus ook geluk. Als je als organisatie stelt dat mensen je belangrijkste kapitaal zijn, hoor je hun welbevinden en behoeften ook serieus te nemen, stelt Van Liemt. Het is volgens hem dan ook opmerkelijk dat veel medewerkeronderzoeken nog steeds alleen vragen naar werkgerelateerde tevredenheid en niet naar hoe het met medewerkers thuis gaat. ‘Terwijl dat ook invloed heeft op ons levensgeluk.’
GEEN RECEPT
Gelukkig zijn is volgens hem een universele menselijke behoefte, maar ook voor iedereen verschillend. Waar de een kortstondig gelukkig wordt van een ijsje, moet de ander een marathon loopt om geluk te ervaren. Er is voor geluk kortom geen standaardrecept of checklist. ‘Het heeft geen zin om regels op te stellen die mensen moeten volgen om gelukkig te worden’, zegt hij.
OUDE MANIER VAN AGENDEREN
Dat onderschrijft ook Onno Hamburger, die als auteur, coach en trainer al bijna 15 jaar bezig is met het onderwerp. Hij is – uiteraard – blij met de toegenomen belangstelling voor geluk, maar een ‘chief happiness officer’ zou hij niet snel adviseren. ‘Dat is de oude manier van onderwerpen agenderen. Dan maak je iemand verantwoordelijk, terwijl het juist de héle organisatie aangaat. Het gaat er juist om dat medewerkers zelf aangeven waarvan ze wel en niet gelukkig worden. Voor de een betekent dat meer zelfsturing, voor de ander juist duidelijke aansturing en doelstellingen.’
1 OP 7 HEEFT LAST VAN STRESS
Ook Hamburger begrijpt de stijgende interesse voor het thema. ‘De laatste jaren neemt bijvoorbeeld voor veel mensen de stress toe, omdat steeds meer werk met steeds minder mensen gedaan moet worden. Nu heeft al 1 op de 7 medewerkers last van stress. Geluk werkt als een goede buffer daartegen. Bovendien houden gelukkige medewerkers het langer vol om te werken. En we zullen allemaal langer moeten doorwerken de komende jaren.’

 

DE BUSINESSCASE
De businesscase voor geluk is ondertussen al lang en breed gemaakt. Uit tientallen onderzoeken blijkt dat gelukkige medewerkers gezonder, productiever en innovatiever zijn. Waarom is geluk dan eigenlijk geen topprioriteit van elke leidinggevende? Daar heeft auteur en oud-ING-bestuurder Bart de Bondt wel een antwoord op: ‘Het heeft ermee te maken dat het een omslag in bestaande businessmodellen betekent. Je moet als manager meer autonomie en vrijheid aan je medewerkers geven. Geluk is een mindset van genoeg en niet van tekort, uitgaan van wat er wél is, in plaats van wat er niet is. Dat brengt ongemak en angst met zich mee. Er is niet overal voldoende vertrouwen of kwetsbaarheid om dat bespreekbaar te maken. Onzekerheid is iets waarmee managers moeilijk kunnen omgaan. Managers willen zaken graag onder controle hebben. En we zijn gewend om vanuit ontevredenheid te werken, omdat we denken dat dit een belangrijke motor is voor verbetering.’

 

HET IS NET SLAAP
Geluk is vergelijkbaar met slaap, zegt hij. ‘Je kunt iemand niet net zomin opdragen om in slaap te vallen als je iemand kunt dwingen gelukkig te zijn. Maar je kunt wel de kans op geluk bij anderen vergroten. Door je eigen geluk te delen en als manager goed te kijken wie je tegenover je hebt. Wat zijn de behoeften van je medewerkers? Waar worden zij gelukkig van? En het allerbelangrijkste: door zelf gewoon gelukkig te zijn. Geluk is een onstuitbaar positief virus.’

 Lees het volledige artikel hier