Korte versie van een artikel van Sprout.nl
De Braziliaanse businessgoeroe, investeerder en ondernemer Ricardo Semler windt er geen doekjes om: de tijd van grote, militair georganiseerde bedrijven ligt achter ons. Vernieuwing komt niet van grote organisaties die duizenden werknemers willen controleren. En ja, ook Apple is ten dode opgeschreven.
Ricardo Semler (55) is een fenomeen. Hij maakte furore door het bedrijf van zijn vader, Semco, om te turnen van een metaal- en constructiebedrijf met een paar miljoen omzet tot een conglomeraat van een paar honderd miljoen in 2003. En dat deed hij door zijn werknemers gelukkig te maken: vaste werktijden en werkplekken schafte hij af, werknemers bepaalden elkaars salaris en hadden een stem in elk bedrijfsbesluit. Op een bijeenkomst van opleidingsinstituut De Baak deelde de serieondernemer zijn ervaringen.
Management by omission
Het succes van die zelfsturing heeft Semler zelf overbodig gemaakt bij Semco. ‘Een kwestie van management by omission: soms moet je je er zo min mogelijk mee bemoeien als leider. Ik vergelijk het met spelende kinderen: zolang er geen bloed vloeit, moet je er niet tussen springen.’ Semco bestaat in zijn oorspronkelijke vorm overigens nog maar uit één bedrijfje.
Grote bedrijven sterven uit
Grote bedrijven zijn immers ten dode opgeschreven, vindt Semler. Ze verliezen het vermogen te veranderen, zich aan te passen aan een nieuwe tijd. ‘Waarom denk je dat Polaroid failliet ging, drie jaar voordat Instagram een hype werd? Echte innovatie zal nooit komen van de grootste bedrijven.’ Semler memoreert hoe drie jongens ooit Microsoft oprichtten om vanuit een garage de wereld te veranderen. ‘Toen ik veel later bij Microsoft op bezoek was, hadden 26.000 ingenieurs 20 jaar gesleuteld aan Windows. En wat was er veranderd? De kleur van de icoontjes! Of heb ik als gebruiker iets gemist?’
Ook Apple heeft geen toekomst wat dat betreft. ‘Dat bouwt nu een hoofdkantoor van 5,1 miljard. Dat doet denken aan Versailles en de lui die de piramides bouwden; met de bouwers daarvan ging het ook niet lang goed. Misschien moeten ze Steve Jobs ook maar begraven midden in dat kantoor.’
Militaire principes
Het verschil: grote bedrijven zijn nog steeds georganiseerd volgens eeuwenoude militaire principes, gericht op het winnen van de oorlog en het verzamelen van bezit. Zodra een onderneming groeit, komen de ‘pakken’ binnen en is het gedaan met de wijsheid.
AGE OF WISDOM
Die strijdstrategie is niet meer succesvol in wat Semler heeft uitgeroepen tot de age of wisdom, het tijdperk waarin we belanden na het informatietijdperk en kennistijdperk. ‘Tot nu toe losten we uitdagingen op door slim te handelen. Maar slim is niet meer genoeg om te overleven. De levensduur van bedrijven wordt steeds korter. De welvaart is steeds ongelijker verdeeld: de 400 rijkste mensen ter wereld bezitten even veel als de 2,4 miljard armsten.’ We moeten met wijsheid besluiten nemen als we willen vernieuwen.
Why, why, why
En hoe kom je tot wijsheid? Volgens Semler: vragen stellen. En, exact zoals kleine kinderen doen, blijven doorvragen: ‘Als je iemand drie keer vraagt naar het waarom van de manier waarop zaken geregeld zijn, heeft die het eerste antwoord klaar, het tweede is al moeilijker maar dat derde antwoord zul je nooit krijgen. Die vraag is de wijze vraag.’ Hij stelde de volgende vragen:
- Waarom is een HR-afdeling nodig?
- Waarom zou je groeien?
- Waarom zou je personeel aannemen?
- Waarom bestaan vakbonden?
Zie voor een uitwerking van de vragen het artikel op Sprout.nl.
